.  » αρχική σελίδα

 :: Επιλέξτε θέμα προς προβολή ::



ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ χωρίς λογοκρισία


ιστοσελίδα ενός δημοσιογράφου που όχι μόνο δεν μπόρεσε ν΄αλλάξει τον κόσμο αλλά ούτε τον εαυτό του. Κείμενα, φωτογραφίες, ντοκουμέντα, αναμνήσεις, για προσωπικότητες και πρόσωπα που συνέθεσαν την  πινακοθήκη  του 20ού αιώνα,  κατα το οποίο ο άνθρωπος εξακολούθησε να προοδεύει, να μεγαλουργεί, αλλά και να οπισθοδρομεί και να εγκληματεί κατά της φύσης αλλά και κατά του εαυτού του... Μάταιος ο κόσμος που ζούμε, ματαιοδοξία και η υστεροφημία μέσω μιάς ιστοσελίδας. 

 ο Μάνος m.xatz.200 χωρίς λογοκρισία...

Μάνος Χατζιδάκις 1968 Νέα Υόρκη: "με μεθά η αναρχία και η όποια αντίδραση στην ολοένα αυξανόμενη οργάνωση του κόσμου τούτου" Και προφητεύει:  "η οργάνωση αυτή θα φτάσει σε σημείο μεγαλύτερης σκληρότητας από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα!"

  "Οι Αμερικάνοι  πάσχουν από έλλειψη αναμνήσεων-παραδόσεων και υποφέρουν από έλλειψη  καφενειακής  φιλοσοφίας... Ο Αμερικάνος είναι υγιής, αλλά ανώριμος. Επικίνδυνο για έφηβο, που θέλει Xatzidgrammaνα διοικήσει. Υπερβολική ειδίκευση της Αμερικής η κατασυτροφή! Ιδού το Βιετνάμ". Αυτά έλεγε ο νεουρκέζος Μάνος κι΄άλλα, κυρίως για   για το Χόλιγουντ, που οι ταινίες του ήταν πλημμυρισμένες από αιματοχυσίες με  Ινδιάνους, πιστολίδι σερίφηδων και γκάγκστερ, εξεγέρσεις φυλακισμένων, βία, ακόμη πολέμους και βιβλικές καταστροφές...  Στο   "Μανχάταν,στον ίσκιο των γιγάντων"  περιγράφω    τον σπουδαίο αυτόν καλλιτέχνη και άνθρωπο  δημοσιογραφικα, αλλά στο "Πεθαίνουν και οι αθάνατοι" (ΚΕΦΑΛΑΙΟ 31) θυμήθηκα την αγάπη και το σεβασμό του για τον Νίκο Γκάτσο,που  τον θεωρούσε δάσκαλο-γκουρού του και  σαμουράι του πνεύματος και αποτίω φόρο τιμής στο ποιητή με τον σαμουράι φύλακα άγγελο του ήρωά μου στο τέλος του βιβλίου. Ένα ή δυό μήνες πριν εγκαταλείψω τη Νέα Υόρκη  ο Μάνος γράφει  επιστολή στο Γκάτσο, απαύγασμα  σοφίας για τα μελλούμενα. Την επιστολή την έχει ο θετός γιός του Γιώργος Χατζιδάκις-θεοφανόπουλος.

( για τους σοβαρούς μελλοντικούς βιογράφους του )

Αυτές τις νοσταλγικές αναμνήσεις για τον Μάνο, τις προσέχω με υπομονή, όπως ένας τεχνίτης  αραβουργήματος ή ένας μάστορας φινιρισμένου επίπλου. ο ίδιος μου έλεγε, ότι αν ποτέ γράψω για το χρονικό του στη Νέα Υόρκη, να το προσέξω ως λαξευτής  που σμιλεύει πεντελικό μάρμαρο κι΄όχι σαν βιαστικός αγγειοπλάστης εκθεμάτων λαικής αγοράς... καλέ μου φίλε κάνω ότι μπορώ, αλλά μη ξεχνάς ότι ο λύκος δεν μπορεί ν΄αλλάξει περπατησιά στα γεράματα κι΄ο δημοσιογράφος στιλ... γι΄αυτό, όταν ξανανταμώσουμε, μη με κοιτάξεις κατάματα με κείνο το αυστηρό, επιτιμητικό βλέμμα  σου...  

 ντόμπρα ψυχή άξια θαυμασμού και εκτίμησης

XatzManow"Πάντα σιχαινόμουνα τους αδίστακτους   δημοσιογράφους, που αναζητούσαν θέμα σε βάρος αναγνωρίσιμων  προσώπων. Γι΄αυτό πρόσεχε τι γράφεις..."

 καταφυγή του, η μουσικήmanos400

 <<Έχω κι΄εγώ τα δικά μου κουσούρια. Μα νιώσε με. Έρχεται η νύχτα και τρελαίνομαι... Κατάμονος στο ηχοαπομονωμένο δωμάτιό μου... Όλο το Μανχάταν απ΄έξω βρίσκει ερωτικό σύντροφο, όλοι, σε κάποια στιγμή, λαμπαδιάζουν ερωτικά, μόνο εγώ μένω σβυστό κερί...>>

Με κοίταξε κατάματα, με κείνο το βλέμμα, που  απαιτούσε κατανόηση και αξιοπρέπεια: << Οι επώνυμοι γίνονται στόχος στην  Ελλάδα - χωριό  για  τις  ιδιαιτερότητές  τους,  όχι  όμως στην  αχανή  pianoΑμερική, όπου  χρώμα  δέρματος, θρησκείες, γλώσσες, μουσική  είναι  όλα  μπερδεμένα...>>.

  Όταν του είπα <<μουσική, η αγάπη σου...>>, μου είχε πει  : <<Μουσική, η καταφυγή μου...>>  

Τον έζησα από κοντά κάτω από τους ουρανοξύστες (1966-68 ) και πρέπει να πω περισσότερα από όσα έγραψα στο "Μανχάταν, στον ίσκιο των γιγάντων" για τον υπέροχο αυτό καλλιτέχνη, υψηλού επιπέδου πνευματικό άνθρωπο και φίλο. Αποζήτησε τον έρωτα αλλά είχε την ατυχία να βρίσκεται στην αντίπερα όχθη των λιγοστών, όπου αυτός  είναι και δυσκολοεύρετος  και τις περισσότερες φορές αγορασμένος... Στερήθηκε τον αληθινό έρωτα που τον έζησε με ψευδαισθήσεις... Στην απελπισία του τον έκανε νότες  χαιδεύοντας τα πλήκτρα του πιάνου του κι΄ άφησε την πιό αισθαντική  μουσική για τους ερωτευμένους... Αυτοχλευαζόμενος,  είχε πεί στη Μελίνα: Κάτι είναι να ζεις τον έρωτα μονομερώς, αντί καθόλου... Και με τον Τσαρούχη, είχαν αναρωτηθεί: Λες να είμαστε οι βασίλισσες που πέφτουν πάνω μας οι κηφήνες; 

Στη Νέα Υόρκη της πανσπερμίας των  εκατομμυρίων, κάθε φυλής και χρώματος, θρησκείας και δοξασίας, την εποχή της επανάστασης των Παιδιών των Λουλουδιών,  απελευθερώθηκε από τον πανικό της αναγνωρισιμότητας, που είχε συναντήσει στην Αθήνα του κουτσομπολιού και της ζηλοφθονίας... Ρεπόρτερ εγώ, που βρέθηκα ξαφνικά στη Νέα Υόρκη των παγκόσμιας λάμψης Ελλήνων ( Ωνάσης, Κάλλας, Καζάν, Σκούρας, Μελίνα κ.λπ.) αντίκρισα ένα Μάνο εντελώς απελευθερωμένο από τις βδέλες που του έπιναν το αίμα στην Αθήνα... Κυρίως αυθάδεις ατάλαντοι νεαροί που μέσω αυτού επιζητούσαν κοντά του να κάνουν καριέρα,  να προβληθούν, να χαρτζιλικωθούν... Επιστολές  κάποιων απρόκοπων από το Κολωνάκι, με καρδιές τρυπημένες με βέλη στο φάκελο, περνούσαν αδιάφορα από τη ματιά της μητέρας του... Αλλά η δική μου έπεφτε πάνω τους και μετά στον ίδιο, που χαμογελούσε όχι αυτάρεσκα, αλλά σαν να μού λεγε, είδες, οι τρακαδόροι με κυνηγούν ως εδώ...

 Μιά μέρα η μητέρα του, που την λάτρευε, πέταξε αδιάφορα αλλά με νόημα: "τυχερές οι μανάδες που δεν  φεύγουν τα παιδιά τους με μιά τρελοκαμπέρα και τις αφήνουν μόνες...". Την βλέπετε στη φωτογραφία την κυρία XatzAlikiΑλίκη, να ξελιγώνεται στα γέλια, όταν ο Μάνος μας φωτογραφίζει. Ο μαέστρος τρελαινότανε για φωτογραφίες αυθορμητισμού, όπως αυτή καταμεσής Μπρόντγουεη, όταν επέμενε στο φίλο  φωτογράφο Αβδελόπουλο, "τράβα, τράβα". Είμαστε άφραγκοι και σουλατσάραμε με  τον  Γιαννάκη Αγγέλου, δεύτερο μπουζούκι στο "Ίλυα Ντάρλινγκ",  κάτω από τα λαμπερά φώτα του θεάματος.



Avdel.


(Φωτογραφία Μπάμπη Αβδελόπουλου)

Αυτή τη φωτογραφία, καταμεσής Μπρόντγουαιη, είναι σα να την τράβηξε ο ίδιος ο Μάνος... γιατί  βαδίζοντας άφραγκος αλλά καμαρωτός, επέμενε στον διστακτικό φωτογράφο "τράβα-τράβα"... κι΄ο φίλος Αβδελόπουλος άστραψε το φλας που αποθανάτισε  τον συνθέτη, σε αινιγματικό υπομειδίαμα Τζοκόντα, να  περιγελά τον ευατό του, τον ρεπόρτερ, τον μπουζουκτσή, το μιούζικαλ του, την Αμερική... Πίσω  εγώ  και  με  το  μπουζούκι  ο Γιαννάκης  Αγγέλου που  συμμετείχε  στο  "Ίλλια  ντάρλινγκ".  

 Παρακάτω θα παρουσιάσω  κάποιες φωτογραφίες που μου είχε βγάλει ο Μάνος στο Σέντραλ Παρκ, την ημέρα που του ανακοίνωσα, παρουσία της Κορίνας Τσοπέη και της Ρίκας Διαλυνά,  ότι  σκοπεύω να παρατήσω τη δημοσιογραφία και να γίνω συγγραφέας !  Είχα φαίνεται τόσο τουπέ, που η παρέα έσκασε  στα γέλια, γιατί ήξερε ότι αποκλειότανε να στρωθώ στο γράψιμο βιβλίου.

 Αλλά κι΄ο Ηλίας Καζάν, που πίναμε τα καφεδάκια μας, μου είχε πει: Προς το παρόν κάνε τα ρεπορτάζ, τα σκίτσα  σου ( θα τα συναντήσετε σε άλλο κεφάλαιο αυτού του χώρου) κι όταν ωριμάσεις στρώσου στο  γράψιμο... Ο Μάνος γελούσε: Ποιά σκίτσα, σκαριφήματα κάνει στο γόνατο, γιατί είναι τόσο τεμπέλης που βαριέται ν΄ ασχοληθεί σοβαρά με τη ζωγραφική. 

MXskitsaKazanIl

Δυστυχώς το ρεμπελιό μου κάτω από τους ουρανοξύστες μου είχε δημιουργήσει μιά ανοσία που δεν με άφησε να καταλάβω εκείνους τους 27 νεουρκέζικους μήνες ότι η παρέα μου με τον Μάνο Χατζιδάκι ήταν ένα δώρο εξ ουρανού για να ακούω εγώ ο μπούφος μια σοφή κουκουβάγια. Αρχικά  είχα άλλα τότε στο νου μου, όπως να επισκεφτώ το Χόλιγουντ που απο τα παιδικά μου χρόνια με έκανε να ονειρεύομαι στις σκοτεινές αίθουσες, μετά, να ξεκολλήσω από τη δημοσιογραφία και να αρχίσω να γράφω βιβλία -γελούσε ο Μάνος: Εσύ να παρατήσεις τα άλογα και μάλιστα στη χώρα που τα κάνουν και αγάλματα! Και τι δεν είχα ακούσει από τα χείλη του, όπως και της μανούλας του, που μου έλεγε ότι το "αμερικάνικο όνειρο"  δεν είναι για τους ρεπόρτερ που γίνονται περιηγητές... Μήπως είναι κυρία Αλίκη μου για τους Έλληνες συνθέτες που προσπαθούν να γράψουν αμερικάνικη μουσική, την ρωτούσα εγώ, ακούγοντας το Μάνο να παίζει  στο πιάνο ροκ... Κάποιες φορές Μόλις τέλειωνε μου έλεγε, πάλι τεμπελιάζεις σήμερα και μου το ξανάλεγε, ώσπου πήρα φόρα απο την απραξία και  έπιασα  νυχτερινός ταμίας σε ξενοδοχείο της Μπρόντγουεη, χωρίς να έχω πράσινη κάρτα.  Και μιά νύχτα άφησα  άφωνους τον Τζέημς Πάρις και τον Ερρίκο Ανδρέου που ήρθαν ως πελάτες και με είδαν στο γκισέ... Έμενε εκεί και ο  Μίμης Παππάς, που έκανε το σταυρό του γιατί δεν μπορούσε να πιστέψει ότι είχα ξεπέσει στο μεροκάματο... Έλα να δουλέψεις στο ελληνικό μαγαζί που τραγουδάω, μου πρότεινε και απόρησα: Και τί θα κάνω; Κάτι σαν μέτρ, κάτι σαν δημόσιες σχέσεις, έχεις μεγάλες γνωριμίες και θα φέρνεις και κανα ματσέ πελάτη... 

Δεν προσπαθώ να σας διηγηθώ τό βίο μου τα χρόνια εκείνα,  αλλά πρέπει να σας δώσω να καταλάβαιτε πόσο πιό ψηλός ένιωθα όταν άνοιγα μιά αμερικάνικη εφημερίδα κι΄έβλεπα ελληνικά ονόματα να ξεχωρίζουν και να διαπρέπουν παντού. Από παλιά με συμμαθητές μου, είχαμε  αυτή την έπαρση, να ελληνοποιούμε  ακόμα και τον καουμπόι Ντικ Φοράν σε Ντίνο Φορίδη, αλλά τώρα έβλεπα τη ράτσα μας  πρωτοσέλιδη διεθνώς...  Ωνάσης, Νιάρχος,  Κάλλας, Σκούρας, Καζάν, Νικ δε Γκρικ, Κασαβέτης, Τσακίρης, Μελίνα, Παππά, Βαχλιώτη, Γκαλάνος  και ο Άγκνιου-Αναγνωστόπουλος να πηγαίνει για αντιπρόεδρος της Αμερικής!  Ακόμη και Μίς Υφήλιο είχαμε αναδείξει  (Κορίνα Τσοπέη) σε μια εποχή που τα καλλιστεία ήταν πρωτοσέλιδο θέμα. Ο Μάνος  άκουγε που τα συζητούσα με τη μητέρα του, χαμογελούσε και μου έδινε το παρατσούκλι που χρησιμοποιούσε  ο Σκούρας για  όλους τους νεοφερμένους από την Ελλάδα: Μη κομπάζεις βλάχο, γιατί αν δεις πόσοι Εβραίοι, Ιρλανδοί και Ιταλοί, είναι διάσημοι θα καταπιείς τη γλώσσα σου... Τον ατάκαρα με τον χαρακτηρισμό που δεν του άρεσε: Ναι μαέστρο μου, αλλά δεν έχουν ένα Ωνάση ή μιά Κάλλλας! Ξαναχαμογελούσε: Κατέχουν όμως τα κλειδιά των πάντων...   

ένας αετός χωρίς φτερά...

Κάποιοι θα με χαρακτηρίσουν τυμβωρύχο και ιερόσυλο γι΄αυτή τη σύληση του Μάνου Χατζιδάκι κάτω από τους ουρανοξύστες, αλλά όσο πλησιάζω κι΄εγώ στο τέλος της ζωής μου, δεν μπορώ να μη μιλήσω για RikaManosDimέναν από τους πιό υπέροχους ανθρώπους που είχα την τύχη να συναντήσω στη δημοσιογραφική καριέρα μου. Κι΄όταν έβαζα  το τίτλο του βιβλίου μου “Μανχάταν, στον ίσκιο των γιγάντων”, αφορούσε  κυρίως τα πρόσωπα- θρύλους που έζησα σε απόσταση αναπνοής 1966-68 στη Νέα Υόρκη, με ανάμεσά τους   τον Μάνο Χατζιδάκι των 57 street 117 west. Ήταν η εποχή που αποκομμένος απο τη φωλιά του, ένιωθε-κι άς μη το έδειχνε-σαν αετός χωρίς φτερά... Αν μπορέσω και συγκεντρώσω τις απειράριθμες σημειώσεις μου για το τι έλεγε για τη μουσική, τις δισκογραφικές εταιρίες , τους Αμερικάνους, τον πόλεμο του Βιετνάμ, τα παιδιά των Λουλουδιών και κυρίως για τον εαυτό του-αυτοχλευαζόμενος- θα έχω προσφέρει σημαντικά ψήγματα για το παζλ που θα θελήσουν να δημιουργήσουν  μελλοντικοί βιογράφοι του. Πάντως, από αυτό το χώρο, εσείς πρώτοι  θα μάθαιτε από πρώτο χέρι, για τη ζωή ενός γίγαντα κάτω από τους ουρανοξύστες... Γιατί όπως έλεγε και ο Ηλίας Καζάν, ο Μάνος baraNYείναι πιό μεγαλοπρεπής κι΄από το άγαλμα της Ελευθερίας! 

Στη φωτο ο Μάνος με τον ρεπόρτερ ακριβώς μπροστά στο beefburger   της Κατίνας Μόσχου και τη Ρίκα Διαλυνά, που κρατούσε στη διπλανή γωνία της λεωφόρου Αμέρικα τον τελευταίο όροφο του ξενοδοχείου Μπάκινχαμ. Και στην άλλη φωτο, η μπάρα του εστιατόριου, στο βάθος του οποίου υπήρχε το μόνιμο τραπέζι για τον συνθέτη, που έμενε στον πρώτο όροφο του κτιρίου. Εκεί διάβαζε τις ελληνικές εφημερίδες, έπινε τα καφεδάκια του καπνίζοντας το ένα πίσω από το άλλο τα άφιλτρα τσιγάρα του. 




m.xatz.1

Ηχογράφηση  στο  στούντιο  της  Κολούμπια  στη  Νέα  Υόρκη 1967 :
- Γιαννάκης  Αγγέλου : Μαέστρο  τι  να  τις  κάνω  εγώ  την  παρτιτούρα,  αφου  δεν  ξέρω  νότες... 

    

KoonXatzElut KazXatz2 ArisManos Manprova1

Άκουγε με προσοχή, αλλά όταν μιλούσε κρεμόντουσαν από τα χείλη του. Όπως , ο Κουν, ο Ελύτης, ο Kαζάν, ο Ωνάσης. Μόνο ο ρεπόρτερ, σε μιά πρόβα ηχογράφησης στη Νέα Υόρκη, τόλμησε-συνεννοημένος με τους μουσικούς-να του πεί ότι τα κρουστά καλύπτουν τα πνευστά, αλλά ο Μάνος κατάλαβε τη πλάκα κι΄άρχισε να γελάει... 

 Ο Μάνος   αναρωτιόταν, τί να έκρυβε το αινιγματικό χαμόγελο της Τζοκόντα... Μήπως ότι ήταν λεσβία; χαριτολόγησε  ο Μεγάλος Σμυρνιός και συνέχισεΜαέστρο, δεν μπορώ να καταλάβω πως μιά προσωπογραφία γυναίκας που δεν εκπέμπει καμιά θηλυκότητα έμεινε στην ιστορία. Γέλασε  ο Μάνος και είπε: Μπορεί να εκπέμπει ερωτισμό, όπως η παλάμη και εξήγησε. Ο λόφος της Αφροδίτης στη βάση του αντίχειρα δείχνει αν ο κάτοχός της είναι θερμός στο σεξ. Και η βάση του αντίχειρα του Μεγάλου Σμυρνιού, κατά τον Μάνο,  ήταν δείγμα σεξουαλισμού...  Όταν ο μαέστρος δεν συζητούσε σοβαρά, έλεγε κάτι  τέτοια και ιδιαίτερα η Μελίνα τον παρακολουθούσε με προσοχή και ξαφνικά, σε μιά πρόβα, φώναξε τον Τίτο Βανδή να της δείξει την παλάμη του... Ο Τίτος ήταν ο πολυγαμικός του θιάσου, με τρεις  γάμους κι΄ένα τέταρτο πολιτικό. Και στη Νέα Υόρκη παράτησε την Αμερικάνα γυναίκα του, για χατήρι της χορογράφου του Ίλυα Ντάρλινγκ Όνα Ουάιτ.

Τον θυμόμουνα τον Μάνο κι΄από την Αθήνα,    στα στέκια του, με  γύρω του  προσωπικότητες, αλλά και νεαρούς κηφήνες. Όταν κουβέντιαζε με την αφρόκρεμα του πνεύματος και της τέχνης, ο Ελύτης κρεμόταν από τα χείλη του... Μόνο μπροστά σε δύο ανθρώπους σιγούσε: στον Γκάτσο, που τον θεωρούσε δάσκαλό του,  κι΄ αργότερα στη  Παπαγιαννοπούλου, που όταν τη γνώρισε όχι μόνο της φίλησε το χέρι με σεβασμό, αλλά και της έβαλε το όνομά της στο δίσκο τους...  Άλλοι, διάσημοι και κονομημένοι, δεν της το΄ βαζαν και της έδιναν ένα πεντακοσάρικο  για να καρπωθούν την πνευματική ιδιοκτησία της και τα ποσοστά της... "Μετά το δημοτικό τραγούδι, η κυρα Ευτυχία, η πηγή του στίχου",  έλεγε και το εννοούσε...

cafefigaro Τα σουλάτσα μας  με τον Μάνο στη  Νέα Υόρκη  του 1966-68 θα μπορούσαν να έχουν τίτλο «Δυό ξενύχτηδες στην ίδια πόλη». Ο μαέστρος, όπως και στην Αθήνα, είχε ανακαλύψει τα στέκια του, όπως το μεσημεριανό beefbourger των 57 Δρόμων (κάτω από το διαμέρισμά του) το κοντινό  Roubens με το  τσιζκέικ του και cafe Figaro με  τον εσπρέσσο του (φωτο) που με το δίπατο παλιό κτίριο και το πεζοδρόμιο με τα τραπεζάκια του θύμιζε Αθήνα.  Και για μεταμεσονύχτια κουβεντούλα το “Jean΄ s  Patio” του Τζον Δεληπέτρου στο Βίλλατζ. Υπήρχε και το ξενυχτάδικο «Μπρασερί», όπου καταλήγανε  μετά το νυχτοκάματο  μουσικοί, ηθοποιοί του Μπρόντγουεη και κομπάρσοι, μόδιστροι, μοντέλες,  προστάτες.  Υπήρχαν  και μπουζουκτίδικα πολυτελείας ή σκυλάδικα, όπου ποτέ δεν πήγενε ο Μάνος «οικειοθελώς» αλλά μόνο για χατήρι της παρέας. Μιά περίοδο, ο Χιώτης με τη Λίντα τραγουδούσαν στην Αστόρια, ο Αγγελόπουλος με την Αννούλα στο "Ετζίπσιαν γκάρντεν", ο Λεμονόπουλος στου Μολφέτα, ο Μακούλης στο ¨Αθήνιανς". Κι΄ο αλογομούρης  Μίμης Παππάς, στο "Βάκχο", όπου χρημάτισα κάτι μεταξύ δημοσίων σχέσεων και... μετρ! Τό χω ξαναγράψει, ότι μπορεί με τον  Μάνο  να κάναμε παρέα με τον Ωνάση και τον Καζάν, αλλά είμαστε άφραγκοι..   

ΠΡΟΣΘΕΤΟ  ΚΕΙΜΕΝΟ στις  26  Μαρτίου  2013  Μόλις  σήμερα  βρήκα  σε  ένα  συρτάρι μου  αυτό  το  μπιλιετάκι  του  Γιάννη  Αγγέλου που  πριν  25  χρόνια  είχε  ρθεί  στην  Αθήνα. 

 

g.angelou1

g.angelou2

Του Μάνου του άρεσε το χιούμορ και μεταξύ φίλων, ο αυτοσαρκασμός, Συχνά περιέγραφε γελώντας ένα στιγμιότυπο συνεργασίας XatzZabetτου με τον Γιώργο Ζαμπέτα: Καθόμουνα στο πιάνο κι΄έδειχνα στο Ζαμπέτα ένα   νέο  τραγούδι, αλλά εκείνος σε κάθε διακοπή μου γρατσουνούσε  τις χορδές του μπουζουκιού... "Τί παίζεις εκεί" τον ρώτησα κι΄εκείνος μου είπε: "μαέστρο δεν παίζω, σχολιάζω!" Αλλά και με τη Μελίνα υπάρχουν πολλά περιστατικά στις ατέλειωτες κουραστικές ώρες τους που πρόβαραν τα ManMelina11αγγλόφωνα τραγούδια του "Ίλυα Ντάρλινγκ". Ερχόντουσαν στιγμές που η πρωταγωνίστρια του μιούζικαλ, δεν άντεχε τις συνεχείς επαναλείψεις του συνθέτη και του λεγε: "Αν νομίζεις ότι θα γίνω Ντόρις Ντέη ή Μπάρμπαρα Στρέιζαντ κάνεις λάθος... Δεν μπορώ να τους μοιάσω ούτε στο νυχάκι τους...". "Κι΄αυτές σε σένα", απαντούσε ο Μάνος και την καλούσε να συνεχίσουν, ώσπου να πέσουν κι΄οι δυό εξαντλημένοι στις πολυθρόνες. 

 SentrPark1 SentrPark2SentrPark3 

SentrPark4 SentrPark6SentrPark5

Ένας επαρχιώτης στο Σέντραλ Παρκ (φωτογραφίες και λεζάντα Μάνου Χατζιδάκι)

ντοκουμέντο Νέας Υόρκης 1966-1968

Η Μελίνα έλεγε ότι έχω το κοκαλάκι της νυχτερίδας και το διαπιστώνω ακόμη μιά φορά, αφού αυτή τη στιγμή ( νύχτα Μεγάλης Παρασκευής 2005 ) όταν βρίσκω εντελώς τυχαία ( κι΄όχι ψάχνοντας ) αυτές τις σημειώσεις μου για τον Μάνο  Χατζιδάκι, που ούτε καν θυμόμουνα. Είναι από γραφομηχανή, πριν καταργηθούν οι δασίες  και οι περισπωμένες, που την είχα κουβαλήσει στην Αμερική αεροπορικώς και επέστρεψε μαζί μου με το υπερωκεάνιο Βασίλισσα Φρειδερίκη, διαπλέοντας τον Ατλαντικό.Παραθέτω το κείμενο-σκαρίφημα, που έχει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για τον Μάνο του Μανχάταν. Οι μελλοντικοί  βιογράφοι του, θα τις χρειαστούν:

ManosNY1

ManosNY2

ManosNY4

(Σημείωση 2005: Όχι, δεν τα παραλέω, γιατί εκείνη την εποχή, λόγω παγκόσμιας τρέλας με το συρτάκι, τα Παιδιά του Πειραιά σάρωναν)

ManosNY3

( τα ανωτέρω γράφτηκαν με γραφομηχανή έτοιμη για απόσυρση... )

στον ίσκιο των γιγάντων

Όταν η σαρξ προστάζει  (τίτλος προπολεμικής ταινίας)

Μάνος Χατζιδάκις: το libido ενορχηστρώνει τα πάθη μας...

 Ο γαμψομύτης ανατολίτης Ηλίας Καζάν, κουβεντιάζοντας με τον Μάνο Χατζιδάκι,  έλεγε:  Χωρίς τον άκρατο ερωτισμό ManosNY5δεν θα υπήρχε μεγαλούργημα, τέχνη, πολιτισμός... Αλλά  και ακολασία, χαριτολογούσε ο συνθέτης.  Κι΄ο   Ωνάσης έβαζε τον επίλογο της κουβεντούλας τους: Αν οι Θεοί του Ολύμπου δεν είχαν ανθρώπινες αδυναμίες δεν θα έμεναν στην ιστορία... Κι΄ο ρεπόρτερ, έμενε άφωνος μπροστά στους τρεις γίγαντες...

Μιά άλλη φορά ο σκηνοθέτης κι΄ ο συνθέτης πίνοντας τα καφεδάκια τους με τον Λέοναρντ Μπερνστάιν, στο Φίγκαρο, μιλούσαν με διερμηνέα τον πρώτο κι΄ο ρεπόρτερ έστηνε αυτί, σχεδόν χωρίς ν΄αναπνέει... Λέγανε περί πάθους αλλά και ιδιαιτεροτήτων στον έρωτα, με τον συνθέτη καταλυτικό κι΄απόλυτο: Το libido ενορχηστρώνει τα πάθη μας σε μιά ορχήστρα που διαθέτει όλα τα όργανα της ηδονής!

Αχ ρε μεγάλε ερωτικέ, γι΄αυτό σε έλεγε η Μελίνα, σοφή κουκουβάγια...

 Μαίρυλιν Μονρόε, Άρθουρ Μίλερ

και οι τρεις Έλληνες εραστές της

Ένας γίγαντας της δραματουργίας, ο Άρθουρ Μίλερ, έφυγε. Ένας άλλος γίγαντας της σκηνοθεσίας, ο Ηλίας Καζάν, είχε ανεβάσει αρχές δεκαετίας του Monroe40 στο Μπρόντγουεη, το έργο του Μίλερ <<Ο θάνατος του εμποράκου>>, που του χαρίζει το βραβείο Πούλιτζερ. Στο ρόλο του πλασιέ που αγωνίζεται ματαίως για το δικό του αμερικάνικο όνειρο, ο Φρέντερικ Μαρς.  Το έργο είχε παιχθεί στο θέατρο Μαρκ Χέλιντζερ, στο οποίο μετά 25 χρόνια είχε παιχθεί το μιούζικαλ Ντασέν-Χατζιδάκι <<Ίλυα ντάρλιγκ>> με την Μελίνα Μερκούρη.

Με την ευκαιρία, αναφέρω ότι τρεις Έλληνες είχαν μπει στη ζωή της Μαίριλιν Μονρόε, η οποία είχε παντρευτεί τον Άρθουρ Μίλερ. Ο Έλληνας ηθοποιός του Χόλιγουντ Νίκος Μινάρδος, ο μαικήνας του κινηματογράφου Σπύρος Σκούρας, αλλά και ο Ηλίας Καζάν, που την "πάσαρε" στον Μίλερ. Είπαμε, το libido προστάζει τη σάρκα, όπως τον πρόεδρο Κένεντι, που σε εποχή άκρατου πουριτανισμού, διακινδύνεψε και είχε ερωμένη την σέξι σταρ του Χόλιγουντ.

 
οι Ελληνες κατακτούν το Μανχάταν

kolazNYΤα πρόσωπα του κολάζ, από πάνω αριστερά προς τα κάτω, είναι:

Ζιλ Ντασέν, Νίκος Κούρκουλος, Μελίνα Μερκούρη, Λέοναρντ Μπερνστάιν, ο ρεπόρτερ, Σπύρος Σκούρας, Ηλίας Καζάν, Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ, Μαρία Κάλλας, Αριστοτέλης Ωνάσης, Μάνος Χατζιδάκις, Αλέξανδρος Ιόλας, μπροστά  Άντι Γουόρχολ και δεξιά τρία βασικά πρόσωπα  του βιβλίου μου "Μανχάταν, στον ίσκιο των γιγάντων". 

Όταν είδε το σκαρίφημά μου ο Μάνος, το σχολίασε: Με έβαλες δίπλα και πίσω από δυο  ολίγον καλλιτέχνες, ολίγον τσαρλατάνους, και κοντά σε πρόσωπα του βιβλίου, που λες ότι θα γράψεις, αμφιβόλου ίσως ηθικής... Σε τόση εκτίμηση με έχεις... 

Πρόσωπα και προσωπικότητες που έζησα από κοντά και γίνανε κομπάρσοι στο βιβλίο μου, που έχει πρωταγωνιστές ασήμαντους, ταπεινούς και καταφρονεμένους της ζωής... Θα παρελάσουν κι΄εδώ, μέσω κειμένων μου και φωτογραφιών, αλλά να΄ χετε υπομονή, γιατί πρέπει να κάνω επιλογή προσεχτική.

Προς το παρόν, γιά να μπείτε στο κλίμα εκείνης της περιόδου του Μάνου,  λεπτομέρειες για το μιούζικαλ  "Ίλυα Ντάρλινγκ"  που ανέβασε με τον Ζιλ Ντασέν στο Μπρόντγουεη.

Ίλυα Ντάρλινγκ :  ελληνικό μιούζικαλ

δονεί Μπρόντγουεη και ουρανοξύστες

Στα μέσα  της δεκαετίας του 60 δυό Ελληνίδες διακρίθηκαν στη Νέα Υόρκη. Η Μελίνα Μερκούρη στο μιούζικαλ  « Ίλια ντάρλιγκ » ( μουσική Μάνου Χατζιδάκι, σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν ) και η Ειρήνη Παππά στις « Τρωάδες », σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη. Ήταν η εποχή που όλη η υφήλιος εδονείτο από τα « Παιδιά του Πειραιά » και τον « Ζορμπά ». Ήταν τότε που πρόβαλαν την Ελλάδα η Μαρία Κάλλας, ο Ηλίας Καζάν, ο Αριστοτέλης Ωνάσης.Ήταν τότε που δεκαπέντε ελληνικές φωνές πρωταγωνιστούσαν στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου!

Ποιός θυμάται ότι τον 20ο αιώνα είχαν κερδίσει Όσκαρ η Κατίνα Παξινού, ο Ηλίας Καζάν, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Βασίλης Φωτόπουλος, η Θεώνη Βαχλιώτη-΄Ολντριτζ, ο Τζορτζ Τσακίρης, η Ολυμπία Δουκάκη, ο Τέλης Σαβάλας είχε προταθεί για Όσκαρ, όπως και ο Νίκος Κούρκουλος για βραβείο Τόνι, το αντίστοιχο θεατρικό του Όσκαρ; Ή ότι  δυο φορές ταινίες του  Βασίλη Γεωργιάδη ( «Κόκκινα φανάρια » και « Το αίμα βάφτηκε κόκκινο » ) είχαν προταθεί για Όσκαρ ξένης ταινίας; Ποιός ξέρει ότι  χορογράφος των πρώτων μεγάλων μιούζικαλ του Χόλιγουντ και  του Φρεντ Αστερ ήταν ο Ερμής Παν ( Παναγιωτόπουλος ).

 Το 1966 Μελίνα Μερκούρη και Ειρήνη Παππά πρωταγωνιστούσαν σε θέατρα της Νέας Υόρκης και ο γράφων έμπλεος "εθνικής υπερηφανείας", έστελνε ανταποκρίσεις στο τότε " Έθνος ". Ήταν η εποχή που ο Μάνος Χατζιδάκις είχε αποκηρύξει τα Παιδιά του Πειραιά, που του είχαν χαρίσει το Όσκαρ. Το 1984 ο συνθέτης του Ίλια ντάρλιγκ, το κατακεραύνωνε...

Το πρώτο φύλλο του περιοδικού «Εικόνες» ( μετά Ελένης Βλάχου εποχής ) στις 24 Νοεμβρίου 1984, με εξώφυλλο την Μελίνα Μερκούρη, είχε πολυσέλιδο αφιέρωμά μου στους «υπέροχους Έλληνες της Νέας Υόρκης» και συμπληρωματικό ρεπορτάζ – συνεντεύξεις των Μάνου Χατζιδάκι, Μελίνας Μερκούρη, Τίτου Βανδή, Νίκου Κούρκουλου και της Ειρήνης Παππά,  στο Νάσο Αθανασίου. Ο καλός συνάδελφος αντιμετωπίζει το θέμα «Τι λένε σήμερα οι τότε πρωταγωνιστές» με σοβαρότητα και στραγγίζει το απόσταγμα από τις αναμνήσεις – συμπεράσματα των Ελλήνων που πρωταγωνίστησαν τότε κάτω από τους ουρανοξύστες.

Το νόμισμα έχει δύο όψεις. Εγώ  περιγράφω τα καλλιτεχνικά  συμβάντα εν Νέα Υόρκη ( 1966-68 ) με «εθνική υπερηφάνεια» και θάμπος, ενώ ο Μάνος Χατζιδάκις σπρώχνει το μαχαίρι ως το κόκαλο και ξεσπάει σε πικρές αλήθειες. Όπως, όταν ο ρεπόρτερ τον ρωτάει για την «ελληνική καλλιτεχνική άνοιξη» που έζησε η Νέα Υόρκη.

    * « Κολοκύθια! Αυτό το έργο που είχαμε κάνει εμείς, το Ίλια ντάρλιγκ, ήταν ηλίθιο. Παμπάλαιο σε αντίληψη. Σύρθηκα στη περιπέτεια  αυτή μόνο και μόνο γιατί χρωστούσα. Γι αυτό το έκανα ».Την εποχή εκείνη δεν πρωταγωνιστούσε μόνο η Μελίνα Μερκούρη στο Μπρόντγουεη αλλά στη πρόζα και η Ειρήνη Παππά. Και ο Μάνος σχολιάζει:

* «Ούτε αυτό το έργο (That summer -  με την Ειρήνη Παππά ) ήταν κάτι σπουδαίο. Ποιά άνοιξη; Αστείες ιστορίες!»

Και ο κεραυνός του Μάνου Χατζιδάκι, όταν  του λέει ο Αθανασίου ότι τότε βρέθηκαν  λίγο πολύ στη Νέα Υόρκη όλες οι καλλιτεχνικές διασημότητες που έχουν ρίζα ελληνική:

* « Δεν είχα καμία σχέση μαζί τους. Εγώ ζούσα στη Νέα Υόρκη, ζούσα στην Αμερική. Αυτοί ζούσαν την καριέρα τους. Εγώ δεν έκανα καριέρα, ζούσα εκείνον τον τόπο που μ΄αρέσει πολύ. Αυτοί επιδόθηκαν στον ελληνικό πατριωτισμό, με τον οποίο εγώ δεν ασχολήθηκα καν »  

*  << Στη Νέα Υόρκη είχα την ευκαιρία να στοχαστώ βαθύτερα. Εκεί άλλωστε έμαθα να γράφω καλύτερα. Εκεί συνέδεσα το μυαλό μου με το γλωσσικό μου όργανο. Έκανα  πολλά πράγματα εκεί. Η Νέα Υόρκη επέδρασε πάρα πολύ στη δουλειά μου. Με σπούδασε.>> 

Τι είπαν το 1984 ( αποσπάσματα ) άλλοι πρωταγωνιστές, για την ελληνική άνθησι στη Νέα Υόρκη  της δεκαετίας του 60 : 

 

ΤΙΤΟΣ ΒΑΝΔΗΣ : Κάποτε η Νέα Υόρκη είχε προσελκύσει το άνθος των Ελλήνων και είμαι υπερήφανος γι΄αυτό. Έχουμε υπεραφθονία ταλέντων στην Ελλάδα , αλλά η άγνοια της γλώσσας υψώνει γύρω μας τείχη που για τους περισσότερους είναι αδιαπέραστα. Ο κινηματογράφος επέβαλε την παρουσία της Ειρήνης Παππά , ενώ το Μπρόντγουεη καθιέρωσε στην Αμερική τη Μελίνα Μερκούρη.

ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΛΟΣ : Στο Μπρόντγουεη έγιναν πολλά σημαντικά που η Ελλάδα δεν τα έμαθε ποτέ. Η επιτυχία του Ίλια ντάρλιγκ ήταν απίθανα μεγάλη και τρόμαξε κάποιους. Το έργο αυτό μου έδωσε την υποψηφιότητα του βραβείου «Τόνι», που για το θέατρο αποτελεί ότι ακριβώς το «Όσκαρ» για τον κινηματογράφο.

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΠΑ : Όλα έγιναν μετά τον Ζορμπά και το  Ποτέ την Κυριακή, που έφεραν τα δισεκατομμύρια στον τουρισμό μας. Ρωτάτε, τι επεφύλαξε σε μένα θεατρικά, η δεκαετία του 60. Έπαιξα στη Νέα Υόρκη ( μετά το That summerthat fall ) τις Τρωάδες που ανέβασε ο Κακογιάννης. Η εμπορική επιτυχία ήταν τεράστια, το ίδιο και η καλλιτεχνική, αφού η τραγωδία αυτή  «έζησε» στην Αμερική τρία συνεχή χρόνια Προηγουμένως είχα παίξει στο ίδιο θέατρο την Ιφιγένεια στην Αυλίδα. Ήταν η εποχή του Βιετνάμ και όταν φώναζα στον άντρα μου που έφευγε για τον πόλεμο  «φόνος!», ο κόσμος ξεσπούσε σε λυγμούς, άλλαζε ο φωτισμός στη πλατεία από τα μαντήλια, ήταν σπαραγμός. Τους άκουγα που βογκούσαν!

ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ : Η Εστία με αποκαλούσε η «ερυθρά πόρνη», ενώ την ίδια στιγμή στην Αμερική γερουσιαστές όπως ο Φουλμπράιτ και πνευματικά αναστήματα όπως ο Γκαλμπρέιθ, εμφανίζονταν μαζί μου στη τηλεόραση για να μιλήσουμε εναντίον της δικτατορίας. Μετά από κάθε παράσταση του Ίλια ντάρλιγκ μιλούσαμε στο κοινό για την κατάσταση στην Ελλάδα.Ήταν μια αντιστασιακή άνοιξη. Δυνάμεις του του FBI φρουρούσαν το θέατρο, γιατί είχαν πληροφορηθεί   τις απειλές εναντίον της ζωής μου. Στα επίσημα πρακτικά της αμερικανικής Γερουσίας μπορείτε να βρείτε την άποψη, ότι ένα τραγούδι επέβαλε το εμπάργκο στην Ελλάδα. Πρόκειται για τα Παιδιά του Πειραιά.

  ο Μάνος Χατζιδάκις μου είχε δώσει συνέντευξη στις 25 Απριλίου 1963 και ο Μίκης Θεοδωράκης, ακολουθεί μετά δυο ημέρες.  κατακεραυνώνει την συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων συναδέλφων του, που τους αποκαλεί μουζικάντηδες και εμπόρους  κακής μουσικής. Ο Μίκης μιλάει περισσότερο για την Μικρή Ορχήστρα Αθηνών. Και οι δυο συμφωνούν ότι ανατέλει νέα εποχή για το  ποιοτικό ελληνικό τραγούδι, που ήδη αρχίζει να λάμπει διεθνώς.

κλικ εδώ για τις συνεντεύξεις

 

Έκανε παρέα με τον Ελύτη και τον Γκάτσο, αλλά έτρεφε θαυμασμό και για την Βουγιουκλάκη: Τα τραγούδια που γράφω για τις ταινίες της - μου έλεγε - παίρνουν αξία από την ερασιτεχνική φωνή της και θα έχαναν αν τα έλεγε επαγγελματίας τραγουδίστρια.

Η ιστορία της "Τζοκόντας" αρχίζει στη Νέα Υόρκη του 1963. Σύμφωνα με  σημείωμα του Μάνου Χατζιδάκι, ο ίδιος παρακολουθούσε μια παρέλαση στην 5η Λεωφόρο, όταν την προσοχή του τράβηξε μια γυναικούλα που περπατούσε μοναχή "με μιαν απελπισμένη αδιαφορία για ό,τι συνέβαινε γύρω της, χωρίς κανείς να την προσέχει, χωρίς κανέναν να προσέχει...". Μιά έρημη γυναίκα στη πολύβουη πόλη, ήταν η εικόνα που σχημάτισε ο συνθέτης και σε λίγο, φεύγοντας, βρέθηκε  μπροστά στη βιτρίνα ενός βιβλιοπωλείου... Του τράβηξε τη προσοχή το εξώφυλλο ενός βιβλίου, ήταν η Τζοκόντα... Η έρημη γυναίκα και η αινιγματική γυναίκα, η μοναξιά, η θλίψη,  γέννησαν το κλασικό δημιούργημα της έντεχνης μουσικής, το μονόλογο με νότες στο πιάνο... Αυτοσχεδιασμοί και μεθοδευμένες προσπάθειες, κατέληξαν στην ηχογράφηση του 1965 στη Νέα Υόρκη με παραγωγό το νεαρό Κουίνσι Τζόουνς. 

 ΚΑΝΕ  ΚΛΙΚ  ΕΔΩ :  http://www.thessalonikiartsandculture.gr/blog/epilegmena-arthra/manos-xatzidakis-mia-spania-synentefksi-ston-reno-apostolidi#.VmlxcdJun5o



προστέθηκε στις: Παρασκευή 29.04.2005

 
 

:: αρχική :: προφίλ :: επικοινωνία :: εικόνες

© Δημήτρης Λιμπερόπουλος :: ...Webmaster